آیا هوش مصنوعی هیچ زمان به سوددهی می‌رسد؟ وال‌استریت شک دارد_جزر و مد

در ۱۹ ماهی که از اغاز رقابت هوش مصنوعی توسط ChatGPT می‌گذرد، غول‌های فناوری مرتب وعده داده‌اند که این تکنولوژی قرار است هر صنعتی که فکرش را بکنید، منقلب کند و از این وعده به‌گفتن توجیهی برای صرف ده‌ها میلیارد دلار در مراکز داده و تراشه‌های مورد نیاز برای اجرای مدل‌ های زبانی بزرگ منفعت گیری کرده‌اند. اما محصولاتی که تا بحال اراعه داده‌اند، دربرابر این چشم‌انداز رؤیایی و بلندپروازانه، رنگ می‌بازند؛ چت‌بات‌هایی که مسیر مشخصی برای درآمدزایی ندارند، اقداماتی برای صرفه‌جویی در هزینه‌های کدنویسی و خدمات مشتری و جست‌وجوی مبتنی‌بر هوش مصنوعی با کلی عیب و دردسرهای کپی‌رایت.

شرکت‌های بزرگ فناوری کماکان در روبه رو میلیاردها دلاری که هزینه کرده‌اند، موفق به افزایش دیدنی درآمد از هوش مصنوعی نشده‌اند و این نوشته، اندوخته‌گذاران را از آینده‌ی محصولات AIمحور به‌شدت دلواپس کرده است.

به نقل از گاردین، سال قبل مایکروسافت، اپل، انویدیا، آلفابت شرکت مادر گوگل، متا مالک فیس‌بوک و اینستاگرام و واتساپ، تسلای ایلان ماسک و آمازون جف بزوس نیمی از کل سود شاخص سهام S&P 500 را به خود تعلق دادند؛ اما اوج‌گیری تردیدها در رابطه بازدهی اندوخته‌گذاری در هوش مصنوعی، انتشار کردن صورت‌های مالی نه‌چندان دلنشین سه‌ماهه‌ی این شرکت‌ها، تمرکز اندوخته‌گذاران بر سهام دیگر گروه‌های صنعت و انتشار کردن داده‌های ضعیف اقتصادی ایالات متحده همه انها دست به دست هم دادند تا سود این هفت غول بزرگ افت چشمگیری را توانایی کند.

در این نوشته می‌خواهیم به او گفت و گو در رابطه رابطه‌ی پرفرازونشیب غول‌های بزرگ فناوری با هیاهوی هوش مصنوعی بپردازیم.

سهامداران بیشتر از هرچیز دلواپس‌اند که آیا اندوخته‌گذاری گسترده‌ی مایکروسافت، گوگل و دیگر غول‌های فناوری در هوش مصنوعی به نتیجه خواهد رسید یا خیر. این تردید در ماه‌های تازه مدام رو به افزایش بوده است.

تحلیلگران شرکت گلدمن ساکس اخیراً یادداشتی انتشار کردند با گفتن «هوش مصنوعی مولد: خرج زیاد، سود کم؟» و در آن این سوال را نقل کردند که آیا اندوخته‌گذاری یک تریلیون دلاری در هوش مصنوعی طی چند سال آینده اصلاً نتیجه‌ای در پی خواهد داشت یا خیر. شرکت Sequoia Capital که یکی از نخستین اندوخته‌گذاران OpenAI، خالق چت‌جی‌پی‌تی می بود، اخیراً در تحلیلی اظهار کرده است که شرکت‌های فناوری اگر بخواهند تنها به اصل مبلغ اندوخته‌گذاری خود در هوش مصنوعی برسند و اصطلاحاً سربه‌سر شوند، باید ۶۰۰ میلیارد دلار درآمد از این حوزه کسب کنند!

آنجلو زینو تحلیلگر مشهور بازارهای مالی از مؤسسه‌ی تحقیقاتی CFRA معتقد است که این نگرانی‌ها ضربه‌ی خود را به هفت غول بزرگ فناوری زده است. او می‌گوید: «کاملاً اشکار است که سهامداران دلواپس‌اند سود قابل‌ توجهی از اندوخته‌گذاری در هوش مصنوعی نصیبشان نشود. شرکت‌های بزرگ فناوری کار خوبی می‌کنند که دست‌کم استراتژی‌های خود را در روبه رو هوش مصنوعی کاملاً شفاف به سهامداران اظهار می‌کنند.»

یکی دیگر از عواملی که در این بازی هراس و طمع نقش دارد، انتظارات اندوخته‌گذاران از فدرال رزرو، بانک مرکزی ایالات‌متحده است که به گمان زیادً به‌زودی نرخ منفعت را افت دهد. چشم‌انداز افت هزینه‌ی وام، تمایل اندوخته‌گذاران را برای حمایتاز شرکت‌هایی همچون بانک‌ها، شرکت‌های املاک و مستغلات و مشاغل کوچک‌تر که احتمالا سود خوبی کسب کنند، افزایش داده است.

ازآنجاکه سهام این هفت غول‌ فناوری، قسمت اعظم قیمت شاخص S&P 500 را راه اندازی می‌دهد، نگرانی‌ سهامداران بر شاخص کل S&P 500 تأثیر گذاشته است. هنری آلن، استراتژیست کلان دویچه بانک در این رابطه می‌گوید: «به‌علت تمرکز فزاینده‌ی شرکت‌های گروه فناوری بر هوش مصنوعی نسبت به دیگر سهام بازار بورس ایالات متحده، تاثییر کم شدن تب‌وتاب هوش مصنوعی به‌ نحو جدی‌تری در این غول‌ها هویدا می‌بشود.»

خلاصه بگوییم؛ هراس اندوخته‌گذاران از اینجا سرچشمه می‌گیرد: آیا همه این اندوخته‌گذاری‌ها در نهایت ارزشش را خواهد داشت یا این که هیاهوی هوش مصنوعی بعد از مدتی فروکش می‌کند و صنعت فناوری سراغ تکنولوژی زرق‌وبرق‌دار فرد دیگر می‌رود؟

برخی از اندوخته‌گذاران انتظار داشتند که این سه‌ماهه، وقتی باشد که غول‌های فناوری اظهار کنند که درحال افت اندوخته‌گذاری‌های زیرساختی خود در هوش مصنوعی می باشند، چراکه هوش مصنوعی بازدهی مورد انتظار آن‌ها را برآورده نکرده است.

اما برعکس این اتفاق افتاد؛ گوگل، مایکروسافت و متا همه انها اظهار کردند که تصمیم دارند حتی زیاد تر از قبل در هوش مصنوعی اندوخته‌گذاری کنند، چراکه در حال تشکیل زیرساخت‌هایی برای آینده‌ای از جنس هوش مصنوعی می باشند. متا هزینه‌ی سالانه‌ی هوش مصنوعی را بین ۳۷ تا ۴۰ میلیارد دلار خبرداد و مایکروسافت او گفت انتظار دارد در سال مالی ۲۰۲۵، زیاد تر از ۵۶ میلیارد دلار هزینه‌ی سال قبل، در هوش مصنوعی اندوخته‌گذاری کند. گوگل هم پیش‌بینی کرد که اندوخته‌گذاری آن در هر سه‌ماهه‌ی امسال، ۱۲ میلیارد دلار یا زیاد تر باشد.

به‌حرف های‌ی رهبران صنعت تکنولوژی، چیزی که به آن نیاز دارند، زمان است؛ وقتی زیاد زیاد. این زمان برای مایکروسافت چیزی نزدیک به ۱۵ سال است! متا هم می‌گوید انتظار ندارد محصولات هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۴ درآمدزایی چشم‌گیری برای این شرکت داشته باشند، اما در طول زمان، زمان‌های جدیدی برای درآمدزایی تشکیل خواهند کرد.

اگر می‌خواهید دوره‌ی طویل نتیجه‌قسمت بودن اندوخته‌گذاری‌های هوش مصنوعی را به‌طور ملموس فهمیدن کنید، کافی است به سیستم همه‌خودران تسلا نگاهی بیندازید. تسلا از سال ۲۰۱۵ این فناوری مبتنی‌بر هوش مصنوعی را به‌گفتن قسمت کلیدی برنامه‌ی تجاری خود معارفه کرد و مرتب وعده می‌دهد که به‌زودی عملیاتی خواهد شد؛ اما این سیستم کماکان نیاز به یک راننده‌ی انسانی هوشیار دارد که در صورت ابراز مشکل بتواند کنترل را به دست گیرد. در ضمن، با وجود گذشت تقریباً چهار سال بعد از اولین اراعه‌ی آن به مشتریان تسلا، تا این مدت با نگرانی‌های ایمنی روبه رو است.

فعلاً به نظر می‌رسد که رهبران بیگ تک اعتقاد دارند که «ریسک اندوخته‌گذاری ناکافی به‌مراتب زیاد تر از ریسک اندوخته‌گذاری بیش‌ازحد است»؛ چون ساخت مراکز داده زمان‌بر است و اگر قرار باشد فردی در رقابت هوش مصنوعی پیروز بشود، هیچ شرکتی نمی‌خواهد فقط به‌ این علت که ظرفیت محاسباتی کافی نداشته، شانس پیروزی را از دست بدهد. از نظر دیگر، این شرکت‌ها از کسب‌وکارهای مهم خود به‌اندازه‌ی کافی درآمد دارند تا اندوخته‌گذاران فعلاً با این ولخرجی‌های هوش مصنوعی کنار همراه شوند.

اما تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که به‌زودی، احتمالا اواخر امسال یا اغاز سال آینده، سختی اندوخته‌گذاران برای افت اندوخته‌گذاری‌های زیرساختی به‌قدری شدید بشود که مدیران فناوری ناچار به عقب‌نشینی شوند.

به ابزارهای مبتنی‌بر هوش مصنوعی که می‌توانند متن، صدا یا تصاویر قابل‌ قبولی را از طریق خواست‌های چندخطی ساده تشکیل کنند، هوش مصنوعی مولد حرف های می‌بشود. پیروزی‌آمیزترین و مؤثرترین کاربرد هوش مصنوعی مولد را باید در رده‌ی کاربران و مشتریان جست‌وجو کرد. افرادی که نحوه‌ی منفعت گیری‌ی مؤثر از ابزارهایی همچون کوپایلت مایکروسافت یا Claude شرکت آنتروپیک را یاد گرفته‌اند و توانسته‌اند کارهای زمان‌گیر اسبق را در زمان‌زمان مختصر‌تری اجرا کنند.

اما در سطح شرکتی و تجاری، فقط چند مثالی قابل‌ ذکر وجود دارد. بزرگ‌ترین آن‌ها انویدیا است که در تب طلای هوش مصنوعی، با فروختن بیل ثروتمند شد! این غول آمریکایی توانست با درآمد حاصل از فروش تراشه‌های هوش مصنوعی زیاد گران‌قیمت خود، سودهای کلانی کسب کند؛ به نحوی که قیمت سهامش تنها طی دو سال ۷ برابر شد و هم‌اکنون با قیمت بازار ۲٫۹۳ تریلیون دلار، سومین شرکت مورد قیمت دنیا است.

جایزه‌ی بهترین منفعت گیری‌ی تجاری از هوش مصنوعی نیز به کلارنا تعلق می‌گیرد. این شرکت که در عرصه‌ی فروش کالا فعالیت می‌کند و استراتژی «اکنون ببر، بعداً پرداخت کن» را در پیش گرفته است، چند ماه پیش خبرداد دستیار هوش مصنوعی این شرکت که OpenAI آن را گسترش داده، در ماه اول فعالیتش توانسته است به‌تنهایی دو سوم همه خواست‌های خدمات مشتریان را پردازش کند.

تحلیلگران اعتقاد دارند که نبوده است کاربردهای اقتصادی تازه و سودمند برای هوش مصنوعی مولد، می‌تواند روال اندوخته‌گذاری در این حوزه را مختل کند. تا این مدت در تبدیل این فناوری به منافع اقتصادی واقعی و ملموس اما و اگرهایی وجود دارد که اگر رفع نشوند، باید چشم به راه چالش‌های بیشتری بر سر راه شرکت‌های اندوخته‌گذار در این حوزه باشیم.