آیا این گیاه سرسخت می‌تواند مریخ را به جهانی زنده تبدیل کند؟_جزر و مد

برخلاف خزه‌های جنگلی روح‌نواز که در ذهنتان نقش بسته است، خزه‌ی سینتریچا کانینرویس (Syntrichia caninervis) روشی مقرون‌به صرفه را برای زندگی دارد. این نوع خزه در بیابان‌های چین و ایالات متحده در کنار کوه‌های یخی پامیر، تبت، خاورمیانه، جنوبگان و مناطق اطراف جنوبگان شکوفا می‌بشود.

بیابان قربان تونغوت در شمال غرب چین یکی از مراکز رشد خزه‌ی سینتریچا کانینرویس است؛ به‌طوری‌که تراکم این خزه در آنجا نسبت به هر نقطه‌ای از دنیا زیاد تر است؛ درحالی‌که دمای منطقه بین منفی ۴۰ درجه تا مثبت ۶۵ درجه‌ی سانتی‌گراد متغیر می باشند و رطوبت نسبی به ۱٫۴ درصد می‌رسد.

بیرون بردن خزه‌ی سینتریچا کانینرویس از محدوده‌ی آسایش آن کار راحتی نیست؛ اما لی و همکارانش می‌خواستند گیاه را در معرض آزمایش قرار دهند. آن‌ها در آزمایشگاه عکس العمل خزه را به بی‌آبی شدید، انجماد طویل مدت (منفی ۸۰ درجه‌ی سانتی‌گراد به زمان ۳ تا ۵ سال و منفی ۱۹۶ درجه‌ی سانتی‌گراد به زمان ۱۵ الی ۳۰ روز)، پرتوها (با دوز ۵۰۰ تا ۱۶هزار گری) و شرایط مریخ‌همانند در تأسیسات همانند‌سازی جو سیاره‌ای آکادمی علوم چین (PASF) بازدید کردند.

در همانند‌سازی مریخ، گیاهان در معرض فشارهای تقریبی ۶۵۰ پاسکال (Pa)، شبیه سختی ۶۸۰ تا ۷۹۰ پاسکال روی مریخ قرار داده شدند. زمان شب، دما برابر با منفی ۶۰ درجه‌ی سانتی‌گراد می بود و در طول روز به ۲۰ درجه‌ی سانتی‌گراد می‌رسید که معادل شرایط مریخ در قسمت استوا و مناطق با ارتفاع متوسط است. آن‌ها این چنین ترکیب گاز جوی و سطوح پرتوهای فرابنفش را نزدیک به شرایط مریخی همانند‌سازی کردند.

تحمل کم‌آبی برای سینتریچا کانینرویس زیاد آسان است. این گیاه به سرمای شدید هم بی‌اعتنا می بود. کل گیاهان منجمد بعد از یخ‌زدایی احیا شدند و گیاهانی که پیش از انجماد، درمعرض کم‌آبی قرار داشتند، با شدت بیشتری نسبت به همتایان خیس خود احیا شدند. در روبه رو با سطوح پرتوهای ۵۰ گری که می‌تواند انسان را بکشد، گیاه سینتریچا کانینرویس هیچ آسیبی ندید. در ۵۰۰ گری، رشد آن حتی شدت اشکار کرد. پژوهشگرها می‌نویسند:

گرچه راه بسیاری تا تشکیل زیستگاه‌های خودبسنده در دیگر سیاره‌ها داریم، پتانسیل بالای سینتریچا کانینرویس را به‌گفتن گیاهی پیشتاز برای رشد در مریخ ثابت کردیم. با نگاهی به آینده انتظار داریم که این خزه‌ی امیدبخش را بتوانیم به مریخ یا ماه ببریم تا گمان مستعمره‌سازی گیاهی و رشد آن در فضای خارجی را بازدید کنیم.

حتی اگر پرورش سینتریچا کانینرویس روی مریخ ایده‌ی افتضاحی باشد، این گیاه می‌تواند زمینی خشک را به پوسته‌ای زنده تبدیل کند و همین ویژگی برای حیات روی زمین امیدبخش است.

یافته‌های پژوهش در The Innovation انتشار شده است.